با اینکه مرگ امری جهانی است ولی ادیان مختلف آداب و رسوم خاص خود را برای برگزاری مراسم درگذشت و یادبود عزیزان خود دارند که این مراسم بسته به مذهب، اعتقادات و سنت های بسیار متفاوت است. امروزه از طریق مطالعات به اثبات رسیده، آداب عزاداری از نظر روانشناسی به کاهش رنج و بار غم و اندوه کمک می کند و بازماندگان را به همدیگر نزدیک تر می کند. ولی به دلیل باورهای متفاوتی ادیان مختلف در مورد مرگ دارند، برای کسانی که از افراد داغدار مراقبت و حمایت می کنند مهم است که نسبت به این موارد آگاه داشته باشند. برای مثال در حالی که برخی از ادیان، بعد از مراسم خاکسپاری و تدفین به برگزاری ایام سوگواری و مراسم یادبود اعتقاد و باور دارند، برخی دیگر به برگزاری مراسم یادبود اعتقاد ندارند. حتی ممکن است در فرقه های مذهبی مختلف نیز تفاوت هایی وجود داشته باشد. در اینجا به بررسی برخی از دیدگاه های ادیان مهم در خصوص مراسم یادبود (بعد از مراسم خاکسپاری) خواهیم پرداخت.

دین اسلام برای مراسم درگذشت و سوگواری، دارای مجموعه ای از اعتقادات و مراسم منحصر به فرد و خاص خود می باشد. اساساً دو فرقه در اسلام (شیعه و سنی) وجود دارد که دیدگاههای متفاوتی در مورد تعدادی از مسائل دینی دارند.
با این حال، اکثراً مسلمانان در مورد فلسفه دنیا بعد از مرگ هم نظر هستند. آنها بر این معتقدند که اعمالی فرد در زندگی انجام میدهد کارنامه قیامتش می باشد که روز آخرت نیز نامیده میشود، زمانی که جهان نابود میشود. به عبارت دیگر اعمال نیک باعث ورود به بهشت در روز قیامت میشود و اعمال بد دروازه جهنم است. کسانی که به سوی بهشت می روند آرامش را تجربه می کنند و کسانی که به سوی جهنم می روند رنج خواهند برد.
ایام سوگواری مسلمانان و مراسم یادبود
به طور سنتی، دوران عزاداری مسلمانان 40 است که شامل سوم، هفتم و چهلم می شود و همچنین مراسم سال را نیز به عنوان مراسم یادبود برگزار میکنند. روز سوم و هفتم درگذشت فرد، مجلس ترحیمی برپا می کنند که این مجلس ترحیم به یاد شخص درگذشته برگزار می گردد. در واقع نزدیکان عزادار باید تا سه روز فرد داغ دیده رو تنها نگذارند، در کنارش بمانند و وی را تسلی دهند تا احساس تنهایی نکند. عدد 40 در فرهنگ اسلام مقدس است و در چهلم برای یادبود و دعا خیر بازماندگان بر سر مزار حاضر می شوند و سنگ قبر را نصب می کنند. از زنان بیوه انتظار می رود که دوره عزاداری طولانی تری داشته باشند که معمولاً چهار ماه و ده روز است. در ضمن در دین شیعه خویشاوندان نزدیک تا چهلم لباس سیاه می پوشند.

کاتولیک ها بر این باورند که مرگ گذر از دنیای فیزیکی به زندگی پس از مرگ می باشد جایی که روح متوفی در بهشت یا جهنم (برزخ) به زندگی ادامه خواهد داد. در آخرالزمان ( زمانی که مسیح باز می گردد) بسیاری از کاتولیک ها معتقدند که اجساد مردگان باردیگر زنده خواهند شد.
ایام سوگواری کاتولیک و مراسم یادبود
هیچگونه دوران سوگواری و مراسم یادبودی در آیین کاتولیک وجود ندارد.

دین پروتستان ها معتقدند که وقتی شخصی بمیرد بر اساس ایمان به پروردگار و اعمالی خوب یا بدی که در زندگی خود انجام داده است یا با زندگی ابدی در بهشت پاداش می گیرد یا با زندگی ابدی در جهنم مجازات می شود.
ایام سوگواری پروتستان و مراسم یادبود
هیچ دوره سوگواری یا مراسم یادبودی در مذهب پروتستان وجود ندارد.

اسقفی، یکی از فرقه اصلی پروتستان است. کلیساهای انگلیکن و اسقفی ارتباط نزدیکی با هم دارند و به همین دلیل شباهتهای بیشتری نسبت به تفاوتها با یکدیگر دارند. اسقفی را می توان به عنوان بخشی از انگلیکان نامید. اسقفیها باور دارند که ایمان به عیسی مسیح منجر به زندگی ابدی با خدا خواهد شد. کسانی که به عیسی مسیح ایمان ندارند بدون خدا به مرگ ابدی محکوم خواهند شد. در روز داوری، کسانی که به مسیح ایمان دارند به زندگی ابدی زنده خواهند شد، در حالی که کسانی که ایمان ندارند به مرگ ابدی محکوم خواهند شد.
ایام عزاداری انگلیکان و مراسم یادبود
اسقفی ها هیچ دوره سوگواری یا مراسم یادبود خاصی را رعایت نمی کنند.

باپتیست ها شاخه اصلی پروتستانتیسم را تشکیل می دهند که به پیروان آن تعمیدیون گفته میشود. این شاخه از اصلیترین مدافعان جدایی دین از سیاست هستند. باپتیستها معمولاً بر این باورند که افرادی که به عیسی مسیح ایمان کامل دارند، در نهایت "نجات" خواهند یافت و پس از مرگ با او برای همیشه در بهشت زندگی خواهند کرد.
ایام سوگواری باپتیست و مراسم یادبود
باپتیست هیچ دوره سوگواری یا مراسم یادبودی ندارند.

ارتدکس شرقی یکی از سه شاخه اصلی مسیحیت میباشد. مسیحیان ارتدوکس شرقی معمولاً معتقدند که رستگاری از طریق زندگی مقدس همچون مسیح وار به دست میآید. تصورات سنتی غربی از بهشت و جهنم در ارتدکس شرقی وجود ندارد، بلکه این ایده وجود دارد که هر دو بهشت و جهنم تجربه حضور ابدی خداوند هستند. برای کسی که خدا را دوست دارد، حضور ابدی خدا یک بهشت است. برای کسی که خدا را دوست ندارد، حضور ابدی خدا جهنم است.
دوره سوگواری ارتدکس شرقی و مراسم یادبود
دوره عزاداری مسیحیان ارتدوکس شرقی به مدت چهل روز ادامه دارد که شامل روز سوم، روز نهم و روز چهلم می شود. پس از مراسم چهل روز، یادبود برگزار می کنند از جمله : یادبود ماه سوم، یادبود ماه ششم، یادبود ماه نهم و همچنین سال میشود که مراسم سالگرد مرگ حداقل هفت سال برگزار می شود. برای خویشاوندان نزدیک، دوره عزاداری ممکن است یک سال طول بکشد، که در طی آن زنان بیوه فقط لباس سیاه می پوشند. اقوام نزدیک نیز ممکن است به مدت یک هفته در خانه بمانند و به مدت دو ماه از حضور در اجتماعات خودداری کنند.

در حالی که فرقههای زیادی در یهودیت وجود دارد که دیدگاههای متفاوتی دارند، یهودیان معمولاً معتقدند که با پیروی از قوانین و احکام مندرج در تورات (عهد عتیق) میتوان به تقدس دست یافت. اگرچه هیچ زندگی پس از مرگ در یهودیت وجود ندارد، بسیاری از یهودیان معتقدند که پس از مرگ روح متوفی مورد قضاوت قرار میگیرد و کسانی که زندگی کاملی داشتند به دنیای آینده راه مییابند، در حالی که کسانی که زندگی اخروی نداشتند باید یک سال صبر کنند تا وارد جهان شوند. آمدن. برخی از یهودیان نیز معتقدند که وقتی مسیح بیاید همه افراد زنده خواهند شد.
ایام سوگواری یهودی و مراسم یادبود
در یهودیت دو دوره عزاداری وجود دارد. اولین مورد که «شیوا» به معنای «هفت» نامیده می شود، در طول هفت روز بلافاصله پس از تشییع جنازه انجام می شود. در طول شیوا، خانواده هر روز در یک خانه خانوادگی برای عزاداری و دعا جمع می شوند. اعضای خانواده به مدت هفت روز سرکار نمی روند و در روال عادی زندگی خود شرکت نمی کنند. در این مدت از مهمانان پذیرایی می شود. در روز اول شیوا، یک شمع شیوا روشن می شود که در طول هفته می سوزد. دومین دوره سوگواری را «شلوشیم» به معنای «سی» می نامند و تا سی امین روز پس از تشییع جنازه ادامه دارد. در طول شلوشیم، عزاداران بسیاری از کارهای روزمره خود را از سر می گیرند، اما به خواندن روزانه کادیش عزادار ادامه می دهند. شلوشیم پایان دوره رسمی سوگواری و بازگشت کامل به زندگی روزمره را نشان می دهد، مگر در موردی که عزاداران در سوگ مرگ یکی از والدین هستند. اگر یکی از والدین فوت کرده باشد، عزاداری رسمی یک سال تمام طول می کشد.
در هر زمان در یازده ماه اول پس از مرگ، مراسمی پیرامون نصب سرستون برگزار میشود که به آن «رونمایی از سنگ قبر» میگویند. قبل از شروع مراسم، سنگ سر را با یک ملافه یا پارچه می پوشانند. حاضران در اطراف سنگ قبر جمع می شوند و قبل از برداشتن پارچه، مزمور و شاید مداحی مختصری را می خوانند. سپس دعای یادبود به نام «الماله زخمیم» خوانده می شود. در صورت حضور حداقل ده نفر، صلوات مرثیه به نام «کادش عزادار» خوانده می شود. پس از خواندن نماز، حاضران سنگ های کوچکی را به نشانه زیارت قبر و احترام به مرده بر سر سنگ می گذارند.
همچنین دو مراسم یادبود مهم در یهودیت وجود دارد. اولین مراسم به نام "yahrzeit" در سالگرد مرگ (بر اساس تقویم عبری) برگزار می کنند. هر سال شب قبل از سالگرد وفات، شمعی یارزیت روشن می کنند که به مدت 24 ساعت می سوزد و مداح به تلاوت کدیش عزادار می پردازد. دومین مراسم یادبود، به نام "yizkor" در روز یوم کیپور، روز کفاره و همچنین در تعطیلات شمنی آتزرت (Shemini Atzeret) و در آخرین روزهای تعطیلات پسح و شاووت برگزار می شود. این یک مراسم دعای یادبود است و عزاداران برای عزاداری با جامعه به کنیسه می روند.

در هندوئیسم تعدادی فرقه، فرعی، و تنوع منطقه ای با عقاید متفاوت وجود دارد. به طور کلی، هندوها معتقدند که زندگی و مرگ بخشی از مفهوم سامسارا ( samsara) یا تولد دوباره است. هدف نهایی بسیاری از هندوها رها شدن از میل و رهایی از سامسارا و رسیدن به موکشا، حالت متعالی رستگاری است.
ایام سوگواری هندو و مراسم یادبود
هندوها هم یک دوره سوگواری و هم مراسم یادبود را برگزار می کنند. روز بعد از سوزاندن، بزرگترین خویشاوند مرد (معروف به «کارتا») به کورهسوزی بازمیگردد و خاکستر را جمعآوری میکند. به طور سنتی، خاکستر باید در رودخانه گنگ ریخته شود.
سوزاندن متوفی آغاز ایام سوگواری است که به مدت 13 روز ادامه دارد. در طول این مدت، خانواده در خانه می مانند و از بازدیدکنندگان پذیرایی می کنند، اگرچه آیین های عزاداری ممکن است بسته به جامعه متفاوت باشد. در طول دوره سوگواری، آیین "پرتا-کارما" انجام می شود که به روح بی جسم متوفی کمک می کند تا بدن جدیدی را برای تناسخ به دست آورد.
یک سال پس از مرگ، خانواده مراسم یادبودی به نام سرادا را برگزار میکنند که در آن به فردی که درگذشته ادای احترام میکند. کارت برهمنها، اعضای بالاترین طبقه را به خانه دعوت میکند و با یک وعده غذایی مفصل از آن ها پذیرایی می کنند و مانند پدر و مادرشان با آنها رفتار میکند.

لوتریانیسم یکی از بزرگترین شاخههای پروتستان است. لوتریان معمولاً معتقدند که فرد پس از مرگ یا زندگی ابدی را با خدا در بهشت می گذراند یا بدون خدا در جهنم سپری خواهد کرد.
ایام سوگواری لوتری و مراسم یادبود
هیچ دوره سوگواری یا مراسم یادبودی برای لوتریان وجود ندارد.

متدیسم فرقه از مسیحیت پروتستان است. متدیستها معمولاً معتقدند کسانی که به خدا ایمان دارند و خدا را دوست دارند زندگی ابدی را با او سپری خواهند کرد. زندگی فانی به عنوان هدیه ای از جانب خداوند در نظر گرفته می شود، و هنگامی که یک متدیست می میرد، یک قدم به زندگی ابدی با خدا نزدیکتر می شود. بسیاری از متدیست ها بر این باورند که وقتی مسیح به زمین بازگردد، مردگان زنده خواهند شد.
ایام سوگواری متدیسم و مراسم یادبود
هیچ دوره سوگواری یا مراسم یادبودی برای متدیست ها وجود ندارد.

مورمون (مُرْمِنْ) گروه مذهبی و فرهنگی مرتبط با شاخهٔ اصلی جنبش قدیسان آخرالزمان مسیحیت احیاگر هستند مورمونها یک فرقه مذهبی هستند که خود را پیروان راستین عیسی مسیح میدانند. بسیاری از مورمونها معتقدند که پس از مرگ، روح مورد قضاوت قرار میگیرد و بر اساس حسن عمومی روح، به بهشت ارواح یا زندان ارواح فرستاده میشود.
ایام سوگواری مورمون و مراسم یادبود
مورمون ها هیچ دوره سوگواری یا مراسم یادبود خاصی را رعایت نمی کنند.

کوئِیکِرها افرادی هستند که متعلق به یک مجموعه فرقههای مسیحی پروتستان تاریخی هستند که رسماً به عنوان انجمن مذهبی دوستان شناخته میشوند.
اگرچه هیچ نظریه یکپارچه کواکر در مورد زندگی پس از مرگ وجود ندارد، بسیاری از کواکرها تصورات سنتی بهشت و جهنم را رد می کنند و به نفع این ایده هستند که زندگی در خدمت اعمال خوب برای نجات بشریت ضروری است.
دوره سوگواری کواکر و رویدادهای یادبود
هیچ دوره سوگواری یا مراسم یادبودی برای کویکرها وجود ندارد.
۱۱ آذر، ۱۴۰۱
شمعدون